WNIKANIE SUBSTANCJI AKTYWNYCH W GŁĄB WŁOSA
WNIKANIE SUBSTANCJI AKTYWNYCH W GŁĄB WŁOSA
(PORÓWNANIE WIELKOŚCI PRZESTRZENI MIĘDZY ŁUSKAMI WŁOSA A CZĄSTECZKAMI : RÓŻNEGO RODZAJU BIAŁKA I OLEJE)
Każdy włos zbudowany jest z białka – keratyny. Stanowi ona około 65 do 95% trzonu włosa. Keratyna to nierozpuszczalne w wodzie białko fibrylarne wytwarzane przez komórki nazywane keratynocytami. Keratyna występuje w formie miękkiej lub twardej i to właśnie ta odmiana jest obecna we włosach. W składzie keratyny możemy wyróżnić związki siarkowe takie jak cysteina, która zawiera grupę tiolową zdolną do tworzenia tak zwanych mostków siarczkowych – jednego z czynnika wpływającego na trzeciorzędową strukturę białek, a tym samym na strukturę włosa.
W przekroju poprzecznym włosa wyróżniamy dwie główne części włosa – wewnętrzną warstwę korową oraz zewnętrzną osłonkę. Warstwa korowa zbudowana z włókien – fibryli, które złożone są z jeszcze mniejszych włókienek pośrednich, zatopionych w spoiwie. Wnętrze włosa zawiera około 10% wody, która nadaje włosom elastyczność i trwałość. Osłonka, czyli zewnętrzna część włosa zbudowana jest natomiast z nieregularnie ułożonych kilku warstw łusek sklejonych ze sobą tłuszczowym spoiwem (ceramidy + kwasy tłuszczowe). Podsumowując warstwa korowa włosa odpowiada za wytrzymałość, elastyczność i sprężystość natomiast osłonka za wygląd. To znaczy czym łuski lepiej przylegają do siebie tym włos jest gładszy, błyszczący i mniej skłonny do elektryzowania się. Dzięki tym właściwością rozróżniamy kondycjonowanie, czyli oddziaływanie na powierzchnię włosa i regenerację czyli wpływ na warstwę korową włosa.
Najpopularniejszymi substancjami kondycjonującymi oprócz quatów są silikony. Natłuszczają włos chroniąc go przed utratą wody jednocześnie wygładzając i nadając połysk. Natomiast najpopularniejszą substancją zaliczaną do substancji regenerujących włosy jest pantenol o silnych właściwościach nawilżających.
Zastanowić się należy jak substancje aktywne mogą wnikać w głąb włosa – otóż muszą pokonać niewielkich rozmiarów przestrzenie między łuskami osłonki włosa. Sprawdzono, że jedynie cząstki o wielkości mniejszej niż 1000 – 1500 Da, są w stanie przejść do wnętrza włosa. Następną barierą jest spoiwo tłuszczowe i odpowiednie wiązania chemiczne, które pozwolą na łączenie się związku z łańcuchami keratyny we włosie.
Odpowiedzią na powyższe problemy są hydrolizaty protein, które mają dwojakie działanie w zależności od stopnia hydrolizy. Proteiny o niewielkich rozmiarach cząstek są w stanie przeniknąć do warstwy korowej włosa, a tam dzięki polarnym aminokwasom (z których są zbudowane) łączą się z przerwanymi wiązaniami łańcuchów keratyny w zniszczonym włosie, tym samym „odbudowując go”. Proteiny o większych rozmiarach natomiast osadzają się na zewnętrznej części włosa wygładzając i nabłyszczając go. Proteiny dodatkowo chronią skórę głowy przed drażniącym wpływem SPC. Najbardziej popularne proteiny to – hydrolizaty keratyny, jedwabiu i zbóż.
Całkiem niedawno dowiedziono, że również niektóre oleje oprócz właściwości filmotwórczych i odbudowujących spoiwo, mogą również penetrować w głąb włosa. Zwierają często witaminę E, która również przenika do wnętrza włosa chroniąc go przed wysoką temperaturą, przesuszeniem i łamaniem. Do olejów mających zdolność penetracji włosa oprócz olejów jojoba czy makadamia, szczególną uwagę należy zwrócić na olej kokosowy.
Badania naukowe wykazały, że budowa molekularna oleju kokosowego jest zbliżona do tej, jaką posiadają proteiny włosa. W badaniu obok oleju kokosowego sprawdzano olej mineralny i olej słonecznikowy. Dowiedziono, że tylko olej kokosowy chronił przed utratą protein obecnych we włosach zarówno w przypadku włosów uszkodzonych jak i nieuszkodzonych. Olej mineralny i olej słonecznikowy nie zapobiegły utracie białka. Różnica jest wynikiem składu każdego z badanych olejów. Niska masa cząsteczkowa i prosty łańcuch liniowy oleju kokosowego ułatwiają mu wniknięcie do wnętrza włosa. W składzie oleju mineralnego figurują przede wszystkim węglowodory, które nie mają takiego powinowactwa do białek obecnych we włosach, stąd nie ma penetracji do wnętrza włosa. Olej słonecznikowy, ze względu na dużą masę i obecność podwójnych wiązań, nie przenika przez włókno włosa, przez co nie daje lepszych rezultatów.
Podsumowując, przenikanie substancji przez włos jest procesem niełatwym ale możliwym, na który wpływ ma szereg czynników. Nie zmienia to jednak faktu, że dla większości kosmetyków miejscem działania jest powierzchnia włosa a nie jego wnętrze, a konsument nie jest w stanie ocenić na podstawie składu czy produkt ma działanie regenerujące czy kondycjonujące.
LITERATURA:
- Pytkowska K., Pielęgnacja włosów – możliwości i ograniczenia. Wykład w ramach projektu „Nauka, wiedza, kwalifikacje – upowszechnianie osiągnięć nauki w zakresie kosmetologii”.
- Huetter I., Hair care with depth effects by low molecular proteins. SOEFW Journal, 2003; 129 (1/2).
- Griesbach, U. et al. Proteins: Classic Additives and Actives for Skin and Hair Care. Cosmetics & Toiletries, 1998: 113 (11).
- Keis K. et al. Investigation of penetration abilities of various oils into human hair fibers. J Cosmet Sci, 2005; 56 (5)
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12715094?dopt=Abstract
- Siekierski M., „Pielęgnacja włosów – nowoczesne surowce kondycjonujące i regenerujące”, Świat Przemysły Kosmetycznego 2011, 1/2011
